Voorlichting en onderricht (laatste update 20-12-2016)
De werkgever moet ervoor zorgen dat alle werknemers, met inbegrip van uitzendkrachten, stagiaires en tijdelijke arbeidskrachten, doeltreffend over de risico's voor de veiligheid en gezondheid in hun werk en de door hen te nemen maatregelen worden geïnformeerd en geïnstrueerd.
Risico
Als voorlichting en onderricht ontbreekt, ontstaan er gevaarlijke en ongezonde werksituaties.
Eisen
Eisen in verband met voorlichting en onderricht zijn:
De werkgever moet ervoor zorgen dat alle werknemers, met inbegrip van uitzendkrachten, stagiaires en tijdelijke arbeidskrachten, doeltreffend worden voorgelicht over o.a. de aard van het werk en de daaraan verbonden risico's, zoals lawaai op de werkvloer, omgang met machines en apparatuur. Deze voorlichting omvat o.a.
• De arbeidsomstandigheden waaronder de werknemers te werk worden gesteld.
• De wijze waarop de werkgever zich door deskundigen laat bijstaan bij de zorg voor arbeidsomstandigheden.
• Het doel, werking en gebruik van verstrekte persoonlijke beschermingsmiddelen.
• Het doel, werking en gebruik van de technische voorzieningen ter beperking van de risico's.
• De voorlichting en onderricht wordt zo nodig verzorgd in een vreemde taal, die voor de betreffende medewerker begrijpelijk is.
• Voor werknemers die werken aan gevaarlijke machines of met gevaarlijke stoffen zijn werkinstructies (of machine-instructiekaarten) opgesteld. Deze werkinstructies bevatten handzame informatie over de risico's en de te nemen maatregelen. De werkinstructies zijn op papier gesteld en op de afdeling beschikbaar en/of ze worden digitaal voor de aanvang van werkzaamheden aan de werknemer vertoond. Bij voorkeur wordt daarbij ook gebruik gemaakt van beelden. Deze vormen van schriftelijke communicatie worden gecombineerd met mondelinge toelichting, beide in een voor de werknemer begrijpelijk taal.
• Daarna wordt getoets of de werkinstructie begrepen is. Bv. door een werknemer de eerste tijd te laten vergezellen door een andere werknemer. Deze toets dan of de nieuwe werknemer de instructies voldoende heeft begrepen en het werk naar behoren uitvoert. Eventueel kan een schriftelijke toets worden afgenomen.
• Nieuwe werkinstructies dienen door een deskundig persoon te worden opgesteld in samenspraak met ervaren werknemers. Ze winnen aan kracht als ze enkele foto's uit eigen praktijk bevatten. Er is geborgd dat werkinstructies worden aangepast na wijzigingen aan de machines, procedures, andere omgang met stoffen of bij nieuwe inzichten.
• Plaats bij gevaarlijke machines of bij werkzaamheden met gevaarlijke stoffen pictogrammen die de risico's en de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen aangeven.
• Werknemers die worden blootgesteld aan een geluidsniveau van meer dan 80 dB(a) worden voorgelicht over:
- de schadelijke gevolgen van geluid,
- de manier waarop zij om dienen te gaan met voorzieningen om het geluid terug te dringen
- de manier waarop de eigen manier van werken (bijvoorbeeld het opzetten, stapelen of doorschuiven van kunststof kratten alsook het zorgvuldig uitvoeren van intern transport) effectief kan bijdragen om de geluidsbelasting terug te dringen
- de gehoorbeschermingsmiddelen: waar deze nodig/vereist zijn en hoe ze gebruikt moeten worden
- het periodieke gehooronderzoek
• Om voorlichting en onderricht doeltreffend te laten zijn worden ze regelmatig en bij voorkeur op een andere manier opnieuw aangeboden.
• Bij jongeren (onder de 18 jaar) moet in het bijzonder rekening worden gehouden met de (leeftijdsgebonden) beperkte werkervaring en onvoltooide geestelijke en lichamelijke ontwikkeling.
• Voor jongeren betekenen de eisen in de praktijk dat veel werkzaamheden verboden zijn of slechts onder direct toezicht verricht mogen worden. Zie richtlijn jongeren en stagiaires.
Wensen
• De werkgever kan ook tegelijkertijd voorlichting geven over NVWA aanvullende hygiënevoorschriften. Zie ook persoonlijk hygiëneprotocol.
• Het is aan te bevelen om een overzicht te maken van de benodigde arbovoorlichting en –onderricht per functiegroep. In dat overzicht kan ook aangegeven worden na hoeveel tijd elk onderdeel wordt herhaald.
Zie ook
Taal en veiligheidsrisico's
Voorbeeld werkinstructie
