Gezond roosteren
De dagen en uren die werknemers werken hebben invloed op hun gezondheid. 's Nachts werken, of 's ochtends heel vroeg beginnen, kan bijvoorbeeld negatieve gevolgen voor het bioritme, kwaliteit van slaap en de gezondheid hebben. Met gezonde roosters kunnen medewerkers goed uitrusten tussen hun diensten. En dat is belangrijk om hen gezond te houden.
Effecten
Voorspelbare roosters, die lang van te voren bekend zijn en waarin voldoende tijd zit om uit te rusten, bieden medewerkers goede kansen om hun werk en privéleven op elkaar af te stemmen. Zo kunnen medewerkers beter ontspannen, herstellen en gezond blijven.
Aanpak
- Naar werken in ploegendiensten is veel onderzoek gedaan. Zo bleek bijvoorbeeld dat het bio-ritme meer moeite heeft om na een late dienst naar een vroege dienst te gaan, dan andersom, van vroeg naar laat. Gezonde aanbevelingen voor roosters zijn:
* Beperk waar mogelijk het aantal diensten tussen 20.00 en 6.00.
* Maak diensten niet te lang. Na 8 à 9 uur blijken medewerkers erg vermoeid te worden en minder goed te presteren.
* Zijn er dag- en avond, en/of nachtdiensten? Roteer ze dan voorwaarts, eerst dagdiensten, dan avonddiensten, dan nachtdiensten.
* Maak de roosters ruim van te voren bekend. Geef parttimers waar mogelijk een vaste vrije dag.
* Zorg dat er voldoende tijd voor herstel en slapen is. Geef zo mogelijk na een dienstenreeks van 5 à 6 dagen tenminste 2 dagen vrij voor herstel.
- Er zijn verschillende manieren om aan wensen van medewerkers tegemoet komen. Bijvoorbeeld het ruilen van diensten toestaan, van te voren voorkeuren inventariseren of een intekenrooster ophangen en laten invullen.
Meer info
Meer informatie over gezond roosteren vind je op Arbokennisnet.
Meer informatie over arbeidstijden vind je op Arboportaal.
Voorbeeld(en)
Voorbeeld 1: Inzet studenten
Sinds kort zijn er bij ons avonddiensten, van 16.00-21.00 uur en zaterdagdiensten. Die worden voor 90% bemand door studenten. Die willen graag op die tijden werken, de meeste vaste medewerkers liever niet. Van onze vaste ploeg medewerkers zijn er wel een paar die vrijwillig komen. Zo zorgen we voor continuïteit en zo hoeven de vaste medewerkers eigenlijk nooit over te werken.
Voorbeeld 2: Vaste vrije dag
'Wij zijn gewend om te werken met 8 ½ uursdiensten. Eens in de zoveel tijd is iemand een doordeweekse dag vrij. Toen we geen nieuwe medewerkers konden vinden, zijn we gaan werken met parttimers. Dat waren meest vrouwen, en die wilden niet zo'n wisselende dag. Die wilden zeker weten dat ze op vaste dagen thuis waren. We zijn dat toen ook bij de voltijdsmedewerkers gaan inventariseren. Vrijdag bleek wel het meest populair, die kunnen we niet aan iedereen beloven. Maar wie voor een andere dag koos, krijgt nu eigenlijk altijd wat hij wil.'
Voorbeeld 3: Instellen begeleidingscommissie
Bij verandering van werktijden of roosters kunnen individuele medewerkers in de problemen komen als zij hun baan combineren met privétaken. Het instellen van een begeleidingscommissie, die tot taak heeft een oplossing te zoeken voor deze individuele gevallen, kan voorkomen dat de combinatie privétaken en nieuwe werktijden voor deze mensen tot een te hoge werkdruk leidt. Bij voorkeur bestaat de commissie uit enkele personen uit de hoek van de directie en de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Zo'n begeleidingscommissie kan, afhankelijk van de situatie, een tijdelijk of permanent karakter hebben.
